Wonen
Een goed woonbeleid gaat niet alleen over bakstenen, maar vooral over mensen. Over waar we thuiskomen, oud worden, zorg krijgen of voor het eerst zelfstandig wonen. In de provincie Antwerpen zetten we daarom sterk in op levensloopbestendig wonen: het ontwikkelen van woningen en woonomgevingen die meegroeien met de noden van hun bewoners, ongeacht leeftijd of levenssituatie. We willen lokale besturen, organisaties en ontwikkelaars ondersteunen met kennis, expertise en concrete tools om slim, inclusief en toekomstgericht te bouwen en plannen. Hierbij zoeken we niet naar standaardoplossingen, maar naar wonen dat écht aansluit bij de verschillende fasen en uitdagingen in het leven.
Levensloopbestendig wonen: klaar voor de toekomst
De noden van de bevolking veranderen voortdurend. We worden gemiddeld ouder, willen langer zelfstandig thuis blijven wonen en zijn vaak op zoek naar alternatieve woonvormen die een gevoel van samenhorigheid en zorg bieden. Tegelijkertijd blijft er een grote vraag naar kwalitatieve en betaalbare woningen voor jonge gezinnen, alleenstaanden en starters op de woningmarkt. Daarom kiezen we als provincie Antwerpen ervoor om volop in te zetten op levensloopbestendige woonoplossingen. Dat betekent woningen die makkelijk en betaalbaar aanpasbaar zijn zonder zware verbouwingen, woonomgevingen die ontmoeting en sociale cohesie stimuleren, geïntegreerde woonzorgzones waar wonen en zorg naadloos op elkaar aansluiten, en innovatieve woonvormen zoals multigenerationeel wonen, cohousing en collectieve woonprojecten. We begeleiden lokale besturen bij het integreren van deze principes in hun ruimtelijke visies, woonbeleidsplannen en concrete projecten op het terrein, zodat de woonomgeving meegroeit met de veranderende behoeften van hun inwoners.
De wooncahiers: kennis als hefboom voor sterk lokaal beleid
Om gemeenten en andere betrokken partners te versterken in hun beleid, ontwikkelde de provincie Antwerpen de wooncahiers. Deze zijn praktische en thematische publicaties die scherp cijfermateriaal, diepgaande inzichten en doordachte beleidsaanbevelingen bundelen rond urgente woonuitdagingen. Elke wooncahier vertrekt vanuit een concrete beleidsvraag en brengt een heldere probleemanalyse, toegespitst op de lokale of regionale context. Ze bieden beleidsmakers niet alleen relevante cijfers, maar ook concrete handvaten en inspirerende voorbeelden uit binnen- en buitenland. Thema’s die aan bod komen zijn onder meer levensloopbestendig wonen, betaalbaarheid, woonkwaliteit, kernversterking, de koppeling tussen wonen en welzijn, en duurzaam verdichten in zowel stedelijke als landelijke gebieden. De wooncahiers zijn bewust helder en praktisch opgebouwd, zodat ze direct bruikbaar zijn voor beleidsmakers, ambtenaren en partners die het woonbeleid vormgeven.
Intergemeentelijke samenwerking versterkt het woonbeleid
Naast het versterken van levensloopbestendig wonen en het uitbouwen van de wooncahiers, kenmerken enkele andere speerpunten het woonbeleid van de provincie Antwerpen. Zo stimuleren we actief intergemeentelijke samenwerking, omdat kleinere en middelgrote gemeenten vaak beperkte capaciteit en middelen hebben om complexe woonuitdagingen alleen aan te pakken. Door regionale samenwerking te bevorderen, kunnen gemeenten hun woonplannen beter op elkaar afstemmen en samen een robuuste woonstrategie ontwikkelen die de noden van de hele regio weerspiegelt. Dit zorgt voor een coherenter en efficiënter beleid, waarbij kennis en middelen gedeeld worden.
Wonen, welzijn en zorg: een onlosmakelijke verbinding
Verder erkennen we dat wonen niet stopt aan de voordeur. Het provinciaal beleid legt dan ook een sterke focus op het verbinden van wonen, welzijn en zorg. Dit betekent dat we aandacht hebben voor woonzorgstrategieën en experimenten met inclusieve woonvormen waarbij zorg en ondersteuning geïntegreerd worden in de woonomgeving. Door nauw samen te werken met eerstelijnszones en zorgpartners willen we ervoor zorgen dat mensen in alle levensfasen en met diverse noden een passende woonplaats vinden waar ze zich gesteund voelen.
Kwaliteit en duurzaamheid als basisvoorwaarden
Daarnaast hecht de provincie Antwerpen veel belang aan woningkwaliteit en duurzaamheid. We ondersteunen initiatieven die gericht zijn op renovatie, energie-efficiëntie en klimaatvriendelijk bouwen, onder andere via renovatieadvies en het energieloket. Het doel is om ervoor te zorgen dat woningen niet alleen betaalbaar, maar ook gezond en duurzaam zijn, zodat ze bijdragen aan een leefbare en toekomstbestendige woonomgeving.
Onderzoek en monitoring: de basis voor doordacht beleid
Ten slotte hecht het provinciaal woonbeleid veel waarde aan onderzoek en monitoring. Sterke data zijn onmisbaar om beleid goed te kunnen sturen. Daarom investeert de provincie in woonbehoeftestudies en monitoring van de woningmarkt om lokale besturen inzichten te geven in de evolutie van hun woningmarkt, de behoeften van doelgroepen en bouwontwikkelingen. Dit stelt gemeenten in staat om hun beleid gefundeerd en flexibel bij te sturen.
Wonen als hefboom voor een inclusieve samenleving
Wonen gaat immers over veel meer dan alleen vier muren; het bepaalt de sociale samenhang, de mogelijkheden voor zorg en ontmoeting en de kwaliteit van leven van mensen. De provincie Antwerpen kiest daarom voor een integraal en toekomstgericht woonbeleid dat sociale rechtvaardigheid, ruimtelijke kwaliteit en veranderende levenslopen centraal stelt. Door te investeren in levensloopbestendig wonen, het ontwikkelen van diepgaande wooncahiers en het ondersteunen van lokale besturen en partners bouwen we samen aan een provincie waar iedereen – jong, oud, alleenstaand of in groep – een plek vindt om zich thuis te voelen en te leven.